استخراج پلاتین، پالادیوم و رودیوم نسبت به استخراج طلا و نقره، در حجم کمتری انجام می شود. معمولا استخراج این فلزات از کاتالیستهای فرسوده اگزوز انجام می گیرد و در رده های بعدی ضایعات الکترونیکی و جواهرات کهنه و فرسوده قرار می گیرند. شاید بد نباشد بدانید که در سال 1988، 8/6 درصد رودیوم، 7/5 درصد پلاتین و 2/2 درصد پالادیوم از ضایعات استخراج شده است.
پلاتین، پالادیوم و رودیوم
پلاتین، پالادیوم و رودیوم را در ضایعات و وسایلی مثل سکهها، زیورآلات و وسایل دکوری، کاتالیست های اگزوز، ضایعات الکترونیکی، کاتالیستهای شیمیایی و پتروشیمی و جواهرات کهنه و فرسوده هستند. البته بیشترین انگیزه برای بازیافت فلزات گروه پلاتین از ضایعات کاتالیستهای خودرو وجود دارد، زیرا این منابع علاوه بر این که حاوی پلاتین، پالادیوم و رودیوم هستند، با سرعت قابل توجهی در حال رشد هستند. بنابراین آینده بازیافت پلاتین، پالادیوم و رودیوم به میزان زیادی تابع تغییرات صورت گرفته در بخش کاتالیستهای اگزوز خودرو است . لازم به ذکر است که به جز محدودیت های زیست محیطی که برای همه فعالیتهای مرتبط با استخراج و بازیافت فلزات گرانبها و ضایعات الکترونیکی و صنعتی وجود دارد، محدودیت خاصی برای بازیافت فلزات گروه پلاتین وجود ندارد.
لازم است بدانید که کاتالیستهای اگزوز خودرو ممکن است تنها حاوی پلاتین و یا ترکیبی از پلاتین، پالادیوم و رودیوم باشند. ضایعات کاتالیست های اگزوز ممکن است به صورت یک مجموعه کامل مبدل اگزوز، پایه یا پایه خرد شده و آماده برای بازیافت به روش پیرومتالورژی (قالکاری) و هیدرومتالورژی (اسیدکاری و تیزابکاری) باشند.
روش بازیافت کاتالیست ها
همان طور که گفته شد مواد ثانویه حاوی فلزات گروه پلاتین متنوع بوده و به همین دلیل مسیرهای مختلفی را در بازیافت طی میکنند. مواد با عیار بالا مانند جواهرات معمولا به روش شیمیایی بازیافت می شوند تا به محصولات با خلوص بالا تبدیل شوند. اما ضایعات کاتالیست ها و ضایعات الکترونیکی به روش غالکاری بازیافت می شوند. در صورتی که فرآیند استخراج به درستی انجام شود، به طور معمول درصد بازیابی این مواد بالا می باشد و کسری ناشی از فرآیند بسیار پایین است. برای مثال ضایعات کاتالیست ها، درصد بازیابی آنها با توجه به شرایط می تواند بین 95 – 85 درصد باشد.
بازیافت فلزات گروه پلاتین موجود در ضایعات الکترونیکی به روشی مشابه روش بازیافت طلا و نقره را بازیافت می شوند. برای مثال در یک روش، این ضایعات به واحدهای ذوب مس انتقال مییابند و در این واحدها با عبور از مراحل ذوب و تصفیه به صورت لجن آندی بازیابی میشوند. سپس هر کدام از فلزات گرانبها شامل طلا، نقره، پلاتین، پالادیوم و رودیوم به روش شیمیایی و به صورت جداگانه بازیابی می شوند. در روش دیگر این ضایعات پس از آماده سازی اولیه مثل سوزانده شده و آسیاب شدن، غالکاری می شوند و سپس فلزات گرانبهای موجود در آنها بازیافت می گردد.
نکته
نکته مهم در بازیافت ضایعات کاتالیست، تفاوت زیاد آنها با سایر ضایعات است. به طوری که یکی از مهمترین مسائل مرتبط با این مواد نسبت پایین مقدار این فلزات به وزن و حجم ضایعات است. بنابراین جمعآوری ضایعات کاتالیست ها و هزینههای مرتبط با آنها با توجه به پراکندگی این ضایعات بسیار دارای اهمیت است و معمولا دارای مشکلات عدیده ای است.
مطالب دیگر
نظرات شما عزیزان: